6 sınıf türkçe paragrafta anlam konu anlatımı
SınıfTürkçe Paragrafta Anlam Konu Anlatımı. Web de Öğren Yeni forumuna hoşgeldiniz. Lütfen giriş yapın veyakayıt olun. Web de Öğren Yeni. 13 Temmuz 2022, 10:21:15 Mobil Ana Menü Ana Sayfa Sınıf Türkçe Paragrafta Anlam Konu Anlatımı
SınıfTürkçe Parçada Anlam konu testlerini online olarak sitemiz üzerinden çözebilir ve konuyu kavrayabilirsiniz. Anlatıcı - Hikaye Unsurları - Metin Karşılaştırma - Metnin Dil ve Anlatım Özellikleri 0 Test. Hikaye Unsurları - Anlatıcı - Gerçek ve Kurgusal Unsurlar - Metin Karşılaştırma
Bazıkişilerle ilgili anılar ve hikayeler ,tarihten alınmış olaylar. Deyimlerin ortaya çıkış nedenleri arasında ön sıralarda yer alır. 6. Sınıf Türkçe. Paragrafta Anlam 6. Sınıf Türkçe, Paragrafta Anlam etkinlik 6. Sınıf Türkçe, Paragrafta Anlam konu anlatımı 6. Sınıf Türkçe, Paragrafta Anlam soruları 6.
YKSTürkçe Paragrafta Anlatım Biçimleri testi çöz, online YKS Türkçe Paragrafta Anlatım Biçimleri test soruları çöz. Sınıf Türkçe; 6. Sınıf Matematik; 6. Sınıf Sosyal Bilgiler; 6. Sınıf Fen ve Teknoloji; 6. Sınıf İngilizce; 6. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi YKS Türkçe Cümlede Anlam 7; YKS Türkçe
ParagrafSoru bankası (3D Yayınları) PDF Kitap İndir. 10.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı PDF Kitaplar 9. Sınıf Türk Dili Ve Edebiyatı Yazılı Soruları. Sitemiz, 5651 sayılı yasada tanımlanan "yer sağlayıcı" olarak hizmet vermektedir. Paragrafta (Parçada) Anlam konu anlatımı, konu testi ve kavram haritaları. Paragrafın
Site De Rencontre Top 10 Gratuit. 6. Sınıf Paragrafta Anlam konusuyla ilgili sunumuz, aşağıdaki alt başlıklardan oluşmaktadır 1. Paragrafta Başlık 2. Paragrafta Konu 3. Anahtar Sözcükler 4. Ana Fikir Ana Düşünce 5. Ana Duygu 6. Paragrafta Soru-Cevap 7. Hikâye Unsurları 8. Anlatıcı Türleri 9. Paragrafta Yapı 10. Paragraf Tamamlama 11. Paragraf Oluşturma 12. Paragraf Karşılaştırma 13. Paragrafı İkiye Bölme 14. Paragrafın Akışını Bozan Cümle 15. Duyulardan Yararlanma Sunularımız, aşağıdaki içeriklerle zenginleştirilmiştir Konu Anlatımları İnteraktif Etkinlikler İnteraktif Testler Arı Yayın Soruları MEB Soruları Konuyla İlgili Kazanımlar Metinle ilgili soruları cevaplar. Metinle ilgili sorular sorar. Metnin konusunu belirler. Metnin ana fikrini/ana duygusunu belirler. Metnin içeriğine uygun başlık belirler. Metindeki hikâye unsurlarını belirler. Metinde ele alınan sorunlara farklı çözümler üretir. Metnin içeriğini yorumlar. Metinler arasında karşılaştırma yapar. Metindeki gerçek ve kurgusal unsurları ayırt eder. Sunularımız tüm akıllı tahtalarda, tüm cihazlarda ve tüm işletim sistemlerinde çalışabilmektedir. Pencerenin sağ alt köşesinde yer alan butonu ile içeriği tam ekran kullanabilirsiniz. Mobil cihazlarda sunuyu geniş ekran kullanmak için ''otomatik döndürme'' ayarını açınız. Sunuyla birlikte Epicpen, Fatih Kalem gibi kalem programlarını kullanabilirsiniz. Epicpen programını indirmek için tıklayın > WINDOWS MAC OS Bu sunu öğretmen ve öğrencilerin ücretsiz kullanımı için ©️ - Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik, Kullanım ve Telif Hakları bildiriminde belirtilen kurallar çerçevesinde hizmet sunulmaktadır. Koordinatör Mustafa AYGÜN Hazırlayan Ömer URFA Dizgi Kadriye YAŞAR KONUYLA İLGİLİ DAHA FAZLA İÇERİK
1. Paragrafta Başlık Paragrafta anlatılanları en iyi özetleyen sözcük ya da sözcük grubudur. Şiir için de aynı durum söz konusudur. Paragrafta başlığın temel özellikleri şunlardır Paragrafın tamamını kapsar. Paragrafın konusu ve ana fikri ile bağlantılıdır. İlgi çekici ve düşündürücüdür. Paragrafta başlıkla ilgili başlıca soru kalıpları da şu şekildedir Bu şiirin başlığı aşağıdakilerden hangisi olabilir? Bu metne en uygun başlık aşağıdakilerden hangisidir? 2. Paragrafta Konu Yazarın üzerinde durduğu olay, durum ya da düşünce paragrafın konusunu oluşturur. Şiir için de aynı durum söz konusudur. Paragrafta konunun temel özellikleri şunlardır Paragrafın tamamını kapsar. Paragrafta üzerinde durulan olay, durum ya da kavramdır. “Anlatılan nedir?”, “Neden söz ediliyor?” soruları metnin konusunu verir. Paragrafta konuyla ilgili başlıca soru kalıpları da şu şekildedir Yazar paragrafta neyden bahsediyor? Yazar bu metinde ne anlatıyor? Yazar bu metinden neden yakınıyor? Bu metnin konusu aşağıdakilerden hangisidir? Bu parçada aşağıdakilerden hangisinden söz edilmektedir? 3. Paragrafta Ana Fikir Ana Düşünce Okuyucuya verilmek istenen mesajdır. Şiir için de aynı durum söz konusudur. Paragrafta ana fikrin temel özellikleri şunlardır Verilmek istenen mesajı kapsar. Metinden çıkarılması gereken derstir. “Bu metin hangi amaçla yazılmıştır?”, “Okuyucuya verilmek istenen mesaj nedir?” soruları metnin ana fikrini verir. Paragrafta ana fikirle ilgili başlıca soru kalıpları da şu şekildedir Metnin/şiirin ana fikri ana düşünce, ana duygu, tema aşağıdakilerden hangisidir? Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? Şiirin ana duygusu teması aşağıdakilerden hangisidir? Bu parçada hangi özellik vurgulanmıştır? 4. Yardımcı Fikir Paragraftaki ana düşünceyi destekleyen yardımcı düşüncelerdir. Paragrafta yardımcı düşüncenin temel özellikleri şunlardır Ana düşüncenin daha iyi açıklanmasını sağlar. Ana fikir bir taneyken yardımcı düşünce birden fazladır. Yardımcı fikir soru kalıpları genellikle olumsuzdur. Paragrafta yardımcı düşünce soru kalıpları şu şekildedir Bu metinden aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı yoktur? Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez? Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? 5. Paragrafta Soru – Cevap Parçanın hangi soruya cevap olarak verilmiş olabileceği sorulur. Paragrafta soru – cevap özellikleri şunlardır Soru ile parça arasında bir bütünlük olmalıdır. İlk cümle genellikle fikir verebilir ancak metnin bütününe mutlaka bakılmalıdır. Paragrafta soru – cevap ile ilgili başlıca soru kalıpları da şu şekildedir Bu parçada, aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı yoktur? Bu parça, aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı olabilir? Aşağıdakilerden hangisi bu soruya cevap olarak söylenmiştir? 6. Paragrafta Hikâye Unsurları Olay yazılarında aşağıdaki unsurlar çok önemlidir Olay Yaşanmış ya da yaşanabilecek durumlardır. Şahıs Kadrosu Olayları yaşayan ve olaylardan etkilenen kahramanlardır. Yer Mekân Olayın yaşandığı çevre veya mekândır. Zaman Olayın yaşandığı dönem, an mevsim ya da gündür. 7. Anlatım Biçimleri a. Açıklama Temel amaç, okuyucuya bilgi vermektir. Düşünce yazılarında sıkça karşımıza çıkar. Nesnel anlatım ön plandadır. Örnekler Ekmeğin MÖ 30. yüzyıl civarında Orta Doğu’da pide şeklindeki yassı hamurların, genellikle közde pişirilerek yapıldığını biliyoruz. b. Tartışma Temel amaç, okuyucuyu ikna etmeye çalışmaktır. Düşünce yazılarında sıkça karşımıza çıkar. İki farklı düşünce olur ve bu düşüncelerden biri yazar tarafından desteklenir. Yazar, savunduğu düşünceyi genellikle ispatlamaya çalışır. Öznel anlatım ön plandadır. Örnekler Kimileri kitap okumak için zamanım yok, diyor. Oysa insan isterse okumaya zaman ayırabilir. Bir şeyler atıştırırken, seyahat ederken hatta dinlenmek istediği zamanlarda iki üç sayfa okumak iyi hissettirecektir. c. Betimleme Temel amaç; varlıkları okuyucunun zihninde canlandırmaya çalışmaktır. Gözlem esastır ve olay yazılarında sıkça karşımıza çıkar. Betimleme metinlerinde hareketlilik yoktur ya da çok azdır. Betimlemeyi fotoğraf makinesi gibi düşünebilirsiniz. Örnekler Güneş, son ışıklarını da kırmızıya boyadığı gölün üzerinden çekerken kuşlar da yuvalarına çekilip sessizliğe bürünür. Islak çimlerin arasına saklanmış hissi veren cırcır böceklerinin ötüşü sarar göl çevresini. d. Öyküleme Temel amaç; yaşanmış ya da yaşanabilir bir olayı okuyucunun zihninde canlandırmaya çalışmaktır. Gözlem esastır ve olay yazılarında sıkça karşımıza çıkar. Öyküleme metinlerinde hep bir hareket vardır. Öykülemeyi video kayıt cihazı gibi düşünebiliriz. Örnekler Fırına geldiğinde, ortalıkta ekmek görünmüyordu. Eski bir dostum olan fırıncı-Biraz bekleyeceksin, dedi. İki üç dakikaya kadar çıkartıyorum. Kenardaki tabureye oturup beklemeye koyuldum. 8. Düşünceyi Geliştirme Yolları a. Tanımlama Metinde, "Bu nedir?", "Bu kimdir?" sorularına cevap veren cümlelerdir. Genellikle açıklama metinlerinde kullanılır. Örnekler Müzik sesleri çeşitli usullerle düzenleme sanatıdır. Bu düzenleme melodi, armoni, polifoni gibi şekillerde olur. Uyarı Bir nesnenin ne işe yaradığı anlatılıyorsa açıklama olur. Tanımlama olabilmesi için mutlaka “Bu nedir?”, “Bu kimdir?” sorularına cevap vermesi gerekir. b. Karşılaştırma Birden fazla varlık ya da kavram arasındaki benzerliklerin ve karşıtlıkların kıyaslanmasıdır. Genelde açıklama ve tartışma metinlerinde karşımıza çıkar. Örnekler Atasözleri yol gösterirken deyimler bir durumu ifade eder. c. Örneklendirme Bir düşünceyi somutlaştırmak için örneklerden yararlanmaya denir. Temel amaç, düşüncenin anlaşılmasını sağlamaktır. Genelde açıklama ve tartışma metinlerinde karşımıza çıkar. Örnekler Ülkemizde dergi yelpazesi oldukça geniş. Edebiyat, kültür-sanat, spor, ekonomi, mizah, mutfak kültürü ve magazin dergileri başlıcaları. d. Tanık Gösterme Bir düşüncenin doğruluğuna okuyucuyu inandırabilmek için tanınan, bilinen, itibar gösterilen kişilerin sözlerinden alıntı yapılmasıdır. Kişi belirtilmeden yalnızca kişinin sözünü kullanarak da tanık gösterme yapılabilir. Sonuçta o sözü araştırarak da söyleyen kişiyi bulabiliriz. Örnekler Doğadan çok şey öğrenebiliriz. John Lubbock “Dünya, gökyüzü, göller, akarsular, dağ ve denizler mükemmel eğitimcilerdir ve bazılarımıza kitaplardan öğrenebileceğimizden daha fazla öğretir.” der. Uyarı Atasözleri örneklemeye girer. Tanık göstermeye dâhil edemeyiz çünkü atasözlerinin söyleyeni belli değildir. e. Sayısal Verilerden Yararlanma Düşüncenin ispatlanabilmesi için istatistik içeren verilerden yararlanılmasıdır. İstatistiki veriler rakamlarla belirtilebileceği gibi yazıyla da belirtilebilir. Örnekler Son yıllarda tüm dünyada uygulanmakta olan geri dönüşüm 10 15 yıldır ülkemizde de büyük bir ivme kazanmıştır. Geri dönüşüm sayesinde hava kirliliğini %74-94, su kirliliğini %35 oranında azaltıyoruz. f. Benzetme Aralarında ilgi bulunan iki kavramdan birinin diğerine benzetilmesidir. Örnekler Açıkta kalan ekmek kurumuş taş gibi olmuştu. g. Duyulardan Yararlanma Metinde birden fazla duyulara yer verilmesidir. Örnekler Yeşil eriklerin ekşi tadı hâlâ damağındaydı. 9. Anlatıcı Türleri Olayları, kişileri, zamanı ve mekânı okuyucuya aktaran kişidir. İki tür anlatıcı vardır 1. Birinci Kişi Ağzıyla Anlatım Yazar kendi başından geçen ya da içinde bulunduğu bir olayı anlatır. Ben ve biz ifadeleri ile bu ifadelere uygun ekler kullanılır. 2. Üçüncü Kişi Ağzıyla Anlatım Yazar, duyduğu ya da gördüğü şeyleri anlatır. O ve onlar ifadeleri ile bu ifadeler uygun ekler kullanılır. 10. Anlatım Özellikleri Özgünlük Anlatımda herhangi birini taklit etmeme, tamamen kendine has bir üslup sahibi olmaktır. Örnekler Usta sanatçının eserlerinde kendi mührünü açıkça görürüz. Sadelik Yalınlık Anlatımda dilin söz sanatlarından ve anlatımı güçlendiren yabancı unsurlardan olabildiğince uzak tutularak kullanılmasıdır. Örnekler Yazar, söz sanatlarından özellikle kaçınmış. İçtenlik Doğallık Yazarın samimiyetinin ve hislerinin okuyucuya da aynen aktarılmasıdır. Örnekler Eseri okuduğumda kendimi sanki yazarın ailesinden biri gibi hissettim. Duruluk Cümlede gereksiz sözcük kullanmamaktır. Aynı anlamı veren sözcükler de duruluğu bozar. Örnekler Beğenmediklerini geri iade etti. Doğruluk Sağlamlık Anlatımın dilbilgisi kurallarına uygun düzenlenmesi, kuralların doğru uygulanmasıdır. Ögeler arasında uyumsuzluk, öge eksikliği gibi durumlar “sağlamlığı” ortadan kaldırır. Örnekler Herkes izliyor, yardım etmiyordu. →Yanlış Herkes izliyor, kimse yardım etmiyordu. → Doğru Açıklık Tek anlam çıkartılan cümleler açık cümlelerdir. Örnekler Yazarın cümlelerinde ne anlatmak istediyse onu hemen anlayabiliyoruz. Akıcılık Akıcı bir cümlede ifadeler kolaylıkla okunabilir. Anlaşılması ve seslendirilmesi zor cümleler akıcı olmaz. Örnekler Eserde cümleler, takılmadan su gibi akıp gidiyor. Yoğunluk Özlülük Az sözle çok fazla şeyin anlatılmasıdır. Atasözleri özlü sözlerdir. Örnekler Ayağını yorganına göre uzat. Tutarlılık Anlatımda birbiriyle çelişen düşünceler ileri sürmeme, sık sık düşünce fikir değiştirmemektir. Örnekler Yazılarının bir kısmında neyi eleştirdiyse diğer kısmında da onu eleştiriyor. Evrensellik Yazıda bahsedilen konunun toplumun sadece belli bir kesimi değil tüm insanlığı ilgilendirecek şekilde ele alınmasıdır. Örnekler Karikatürleriyle tüm dünyaya seslenmek istiyordu. Kalıcılık Geçmiş dönemde ortaya konan bir yapıtın gelecekte de ilgi görmesi, uzun zaman geçerliliğini korumasıdır. Örnekler Yaptığı işler, yıllar sonra da anılmasını sağlıyor. Sürükleyicilik Anlatılanların okurun merakını sürekli canlı tutmasıdır. Örnekler Kitabın öyle harika kurgusu vardı ki elimden bırakamadım. Etkileyicilik Okunan eserin kişinin hayatında değişiklik meydana getirmesidir. Örnekler Bu kitaptan sonra hayata karşı tutumum değişti. KONUYLA İLGİLİ DAHA FAZLA İÇERİK
A- PARAGRAFTA ANLAM 1. Konu Paragraftaki cümlelerin genelinin anlattığı düşünceye denilir. Konu paragrafın vermek istediği mesaj ya da mesajlar değildir. Konu bir şey öğretme amacı taşımaz. Sadece “Bu parça neyi anlatıyor?” sorusunun cevabıdır. Örnek “ Anlayışlı birisi olmak isteyenler için dikkat edilmesi gereken çok husus vardır.. Öncelikle anlayışlı insan dinlemeyi bilmelidir. Jest ve mimiklerini kontrol altında tutabilmeli, kendini karşısındakinin yerine koyabilmelidir.” Yukarıdaki parçada genel olarak anlayışlı olmak isteyen insanın dikkat etmesi gereken hususlar anlatılmaktadır. Yani parçanın konusu "anlayışlılığın kriterleri" olabilir. 2- Ana Düşünce Parça boyunca okuyucuya verilmek istenen mesaja denilir. Kısaca düşünce parçanın neyi anlattığı değil neyi anlatmak istediğidir. O yüzden parçaya “ Bu paragraf neyi anlatmak istiyor?” sorusu sorulur. Ana düşünce paragrafın içinde bir cümle içinde verilebileceği gibi paragrafın genelinden çıkarılabilecek bir anlam da olabilir. Her iki durumda da okuyucu ana düşünceyi bulma için kendine Yazar bu parçayı hangi amaçla yazmıştır?’ veya Yazar bu parçayla neyi anlatmaya çalışmıştır?’ sorularını sormalıdır. Cevap ana düşünce olacktır. Dikkat edilmesi gereken bir diğer hususta parçada bulunan ana düşünce konu da olduğu sadece bir kelime ya da kelime grubu olarak ifade edilemez. Ana düşünce yargı olarak ifade edilmelidir. Örnek “ Anlayışlı birisi olma isteyen ler için dikkat edilmesi gereken çok husus vardır.. Öncelikle anlayışlı insan dinlemeyi bilmelidir. Jest ve mimiklerini kontrol altında tutabilmeli, kendini karşısındakinin yerine koyabilmelidir.” Yukarıda konusunu bulduğumuz bu parçanın ana düşüncesini bulmaya çalışalım. Yazar parçanın genelinde anlayışlı birisi olma yolunda ilerlerken dikkat edilmesi gerekenleri anlatmış. Bu da demek oluyor ki “Bu özelliklere dikkat etmezsen anlayışlı olamazsın, “ ya da “Anlayışlı olabilmek için dikkat edilmesi gerekenlere uymalısın” mesajı vermektedir. Bu iki cümle de sonuç olarak aynı anlama gelir. İkisi de yukarıdaki paragrafın ana düşüncesi olabilir. B- PARAGRAFTA YAPI 1. Giriş Genelde bir cümle ile anlatılan ilk bölümdür. Bazen birkaç cümle olabilir. Giriş bölümünde verilen bilgi paragrafın bir sonraki cümlelerinde ayrıntılarına inilerek anlatılır. Giriş cümlesinin en önemli özelliği kendinden önce bir cümle varmış izlenimi vermez. Bu nedenle giriş cümleleri asla kendinden önceki bir anlama bağlayan bağlaç özelliği gösteren cümleler barındırmaz. Oysa ki, Fakat, ama, ise .... 2. Gelişme Giriş bölümünde anlatılanı açıklayan ve ve sonrasında konunun ayrıntılarına girilen bölümdür. Bu bölümün belirgin özelliği sıklıkla anlatım teknikleri ve ifade yöntemlerinin uygulanmasıdır. Yani betimleme, açıklama, tanımlama, tanık gösterme gibi. Örnek Klasikler, başka bir deyişle dünya edebiyatının evrensel gerçeklik kazanmış seçkin eserleri, evrensel içeriklerinin yanı sıra zamansızdıriar. Asırlar öncesinden gelen bu eserleri, belli bir yaşta, belli bir dönemde okuyup bir daha kapaklarını açmamak, bir kere okumuştum, demek, bu eserlerden yeterince yararlanmayı sağlayamaz. Çünkü, klasikler her yaşa, her kişiye göre ayrı yorumlanabilen eserlerdir. Bu yüzden bu yapıtların tekrar tekrar okunmaları gerekir. Yukarıdaki paragrafta ilk cümle giriş cümlesidir. İkinci ve üçüncü cümle girişte anlatılmak istenen zamansızlık kavramını açıklamaktadır. Bu yüzden gelişme bölümü cümleleridir. 3-Sonuç Giriş bölümünde bahsedilen, gelişme bölümünde ise açıklanan konunun sonuca bağlandığı bölümdür. Genelde paragrafın sonunda yer alır. Bunun sonucunda, Özetle, Bu yüzden...’ gibi ifadelerle başlar. Ana fikir çoğunlukla bu bölümde okuyucuya aktarılır. Örnek Klasikler, başka bir deyişle dünya edebiyatının evrensel gerçeklik kazanmış seçkin eserleri, evrensel içeriklerinin yanı sıra zamansızdırlar. Asırlar öncesinden gelen bu eserleri, belli bir yaşta, belli bir dönemde okuyup bir daha kapaklarını açmamak, bir kere okumuştum, demek, bu eserlerden yeterince yararlanmayı sağlayamaz. Çünkü, klasikler her yaşa, her kişiye göre ayrı yorumlanabilen eserlerdir. Bu yüzden bu yapıtların tekrar tekrar okunmaları gerekir. Yukarıdaki paragrafta giriş ve gelişme bölümü daha önce verilmişti. Şimdi ise paragrafın son cümlesine bakalım. Zamansız kavramı bir kere okuyup bırakılmayacak, insanın farklı dönemlerine hitap edebilen eserler olarak gelişme bölümünde anlatıldıktan sonra asıl söylenilmek istenen cümleye gelmiş. Burada da madem bu kitaplar her yaşa hitap ediyor o zaman tekrar tekrar okunması gerekir şeklinde sonuca erdirmiştir. Bu yüzden son cümle sonuç bölümüdür ve aynı zamanda ana fikri vermiştir. C- PARAGRAFTA ANLATIM TEKNİKLERİ 1. Betimleme Yazarın parçada bahsettiği varlıkları okuyanın gözünde canlandırabilmesini sağlayacak şekilde anlatmasına denilir. Buna tasvir de denilir. Betimlemelerde gözlem esastır. Yazar tasvir ettiği varlığı resim çizer gibi anlatır. Örneğin bir ağacı tasvir ediyorsa rengini, boyunu, yapraklarının şeklini gibi özelliklerini açık ve sade bir üslupla anlatır. Okuyanın gözünde de yazarın tasvir ettiğine benzer bir ağaç canlanır.. Eğer yazar betimlemeleri objektif bir bakış açısı ile anlatırsa açıklayıcı betimleme, subjektif yani öznel bir bakış açışı ile anlatırsa buna izlenimsel betimleme denilir. Betimlenen varlık insan ise bu betimlemeye portre denilir. Eğer insan dış görünüşü anlatılıyorsa fiziksel, duygu,düşünce, karakter gibi soyut yanları anlatılıyorsa ruhsal portre denilir. Örnek Sınıfa girdiğimde ilk dikkatimi çeken öğrenci en arkadaki sarı saçlı çocuktu. Zira sınıfın geri kalanı siyah saçlı idi. Boyu da çok uzundu. Yanındaki öğrenci omzuna bile gelemiyordu sarı saçlı çocuğun. Temiz giyinişi, dik bir oturuşu vardı. Ama yine yolunda olmayan bir şeyler var diyordu içimden bir ses. Yukarıdaki paragrafta ağırlıklı olarak sarı saçlı çocuğun betimlemesi yapılmıştır. Bu betimleme aynı zamanda fiziksel bir portredir. Diğer yandan betimlemelerde nesnel veriler kullanıldığından açıklayıcı betimlemedir. 2-Öyküleme Kişilerin başından geçen olay ya da olayların belirli yerde belirli zamanda anlatılmasına öyküleme denir. Kısaca hareketlerin anlatılmasına denir. Örnek Sabah erkenden kalktım. Yüzümü yıkadıktan sonra doğruca mutfağa yöneldim. Krallara layık bir kahvaltı hazırladım. Sonra eşime ve kızıma seslendim. Tembeller hala uyuyorlardı. 3- Açıklama Nesnel bir dil kullanılarak bilgi vermek amaçlı kullanılan yöntemdir. Sade, açık, anlaşılır bir dil kullanılır. Çünkü açıklayıcı anlatımın amacı okuyanı bilgilendirmektir. Örnek İlk bilgisayar bir bina büyüklüğündeydi ve bir hesap makinesinden öte bir şey yapamıyordu. Şimdi ise hesap makinesinden daha küçük bilgisayarlar ile uyduları yönetebiliyor insan. Küçülen teknoloji işlevsellik yönünden artıyor. Yukarıdaki parçada bilgisayarla ile ilgili sadece bilgilendirme yapılmıştır. Bu yüzden bu parçada açıklayıcı anlatım kullanılmıştır. 4- Tartışma Yazarın bir düşünceyi savunup diğer düşüncenin yanlışlığını savunduğu anlatım tekniğidir. Yazar bunu yaparken karşıda birisine hitap ediyormuş izlenimi vererek, onun düşüncelerinin yanlışlığını ispatlama gayreti içinde olur. Örnekler verir, deliller sunar. İnsanların güneşli günleri güzel’ olarak nitelendirip karlı, soğuk günleri beyaz ölüm, kara kış’ gibi ifadelerle dile getirmelerinin yanlışlığını herkesin görmesi lazım. Eğer kış yeterince soğuk geçmez ve kar yağmazsa ülkenin tarımsal açıdan fakirleşeceğini, mevsim dengelerinin bozulmasının tabiatı alt üst edeceğini insanların idrak etmesi gerekir. Görüldüğü üzere yukarıda bir görüş farklı bir algılamaya karşı savunulmaktadır. O yüzden yukarıda tartışma tekniği kullanılmıştır. 4- PARAGRAFTA YARDIMCI İFADE YÖNTEMLERİ Paragrafta yardımcı ifade yöntemleri genel olarak betimleme, öyküleme, açıklama ve tartışma olarak sınıflandırdığımız anlatım yöntemlerinin daha etkili ve güzel anlatım için kullandıkları yardımcı yöntemlere denilir. Yani bunlar Anlatım tekniklerinin gerektiğinde kullanılan birer parçası gibidirler. 1- Tanımlama Paragrafta cevabını veren cümle ya da cümlelerin bulunması o paragrafta tanımlama yönteminin kullanıldığını gösterir. Örnek Muz bahçelerinde yaşar genel olarak. Çok da büyük bir canlı değildir. Ancak tehlikelidir. Öyle ki onun için Dünyanın en zehirli örümceğidir.’derler. Neden mi bahsediyorum? Tabi ki muz örümceğinden. Yukarıda genel anlamda açıklayıcı anlatım tekniği kullanılmıştır. Yardımcı ifade yöntemi olarak da nedir?’ sorusunun cevabı olan Dünyanın en zehirli örümceğidir.’ cevabı tanım olduğu için tanımlamadan yararlanılmıştır. 3-Yardımcı Düşünce Ana düşüncenin parçalarına yardımcı düşünce denilebilir. Bir diğer ifade ile yardımcı düşüncelerdeki anlamlar bir araya gelerek genel bir ana düşünce ortaya çıkarırlar. Bu yönü ile ana düşünceyi ortaya çıkaran daha az kapsamlı düşüncelerdir. Örnek “ Anlayışlı birisi olma isteyenler için dikkat edilmesi gereken çok husus vardır.. Öncelikle anlayışlı insan dinlemeyi bilmelidir. Jest ve mimiklerini kontrol altında tutabilmeli, kendini karşısındakinin yerine koyabilmelidir.” Cümlesinde ana düşünce ve konuyu bulmuştuk. Aşağıdakilerde yardımcı düşünceler olarak karşımıza çıkar Anlayışlı olabilmek için iyi bir dinleyici olunmalıdır. Anlayışlı olabilmek için jest ve mimikler kontrol altında tutulabilmelidir. Anlayışlı biri olabilmek için empati kurulabilmelidir. Bu konu ile ilgili çıkan sorularda genel olarak “Yukarıdaki parçaya göre aşağıdakilerden hangisi çıkarılabilir?” ya da “Yukarıdaki parçaya göre aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?” şeklinde sorulur. 4. Anlama Göre Başlık İyi bir başlık paragrafın konusunu en iyi şekilde veya birkaç sözcükten oluşur. Parça okunduğunda ana düşünceyi anımsatmalıdır. Örnek Türkçe benim biricik vatanım, memleketim, evim. Nereye gitsem, onu da beraberimde götürürüm. Ben Türkçeye tutkunum. Uzun yıllar Fransızca öğretmenliği yaptım. Fransızcayı da çok rahat konuşurum. Biraz İngilizce okudum, derken dört yıl İtalyanca kurslarına gittim, İtalyanca öğrendim. Bir parçacık da Almancaya el attım. Ama benim için Türkçenin yeri başka. Her insan kendi dilini sever; ama bence Türkçe dünya dillerinin en güzellerinden biri.” Aşağıdakilerden hangisi yukarıdaki paragrafa en uygun başlık olur? A Dünya Dilleri B Türkçe Sevgisi C Memleket Aşkı D Çok Dil Bilmenin Önemi Cevap B 2. Karşılaştırma En az iki kavram ya da varlığın farklı, benzer ya da ortak yönlerini kıyaslayarak ortaya koymaya denilir. “Günümüzde yazılarn şiirlerde ölçüye pekdikkat edilmiyor. Bununla birlikte kafiye kullanılıyor. Eskiden ikisine de dikkat edilirdi. Anonim manilere bile bakın yedili hece ölçüsü cuk diye oturuyor. Günümüzde ölçünün terk edilmesine anlam veremiyorum.” Yukarıdaki paragrafta eski dönem ile yeni dönemi ölçü açısından karşılaştırılmıştır. 3. Örneklendirme Genel olarak bir düşüncenin ha iyi anlaşılabilmesi için kullanılan yöntemdir. Bu şekilde hem konu hem kolay anlaşılır hem de akılda kalıcılığı artar. Örnek İnsanlar elindekinin kıymetini bilmiyor. Her gün etrafında olan ama hiç önem vermediği şeylerin kıymetini onları kaybettiğinde ya da onlara ulaşamadığında anlıyor. Örnek olarak çölün ortasında susuz kalan sultanın bir bardak su için bütün tahtından vazgeçmesi verilebilir. Düşünün bir kere o bir bardak olmasa zaten sultanlık da olmayacak. Demek ki hiçbir şeyi önemsiz görmemeliyiz. 4. Tanık Gösterme Parçada anlatılan düşünceye okur tarafından daha inandırıcı bulunmasını sağlamak için aynı konuda söz sahibi olarak tanınan bir kişinin o konu ile ilgili sözlerini kullanmaktır. “İnsanın nerede neyi konuşacağını iyi bilmesi gerekiyor. Aksi halde bütün her şey berbat olabiliyor. Durduk yere sadece konuşmak için söz söyleyen ama ortama uymayan konuşmalardan bahsediyorum. Zaten bu tür konuşmaları yapan insanlara atalarımız “nadan” demişler, iyi de Ömer Seyfettin Nadan’ adlı eserinin başında bunu çık güzel ifade etmiştir’ Nadan ile sohbet güçtür bilene, Çünkü nadan söyler ne gelirse diline.’” Yukarıdaki parçada Ömer Seyfettin tanık olarak anlatılan görüşü desteklemek için kullanılmıştır. 5. Sayısal Verilerden Yararlanma Parçada istatistiki bilgi,anket sonucu gibi sayısal veriler verilerin kullanılmasına denilir. Bunlar anlatana düşünce için delil niteliği taşıyacığından inandırıcılık için çok önemlidirler. Örnek Yapılan araştırmalar dünya nüfusunun hızla arttığını göstermekte. Dünya ile birlikte Türkiye’ de de hızlı bir nüfus artışı var. Tüik araştırmalarına göre Türkiye nüfusu son on yılda %25 artış gösterdi. Bu oran önceki on yılın iki katı. Görüldüğü gibi yukarıdaki parçada araştırma sonucu yüzde olarak belirtilmiş . Bu parçanın sayısal verilerden yararlandığını gösterir. 6. Benzetme Parçada anlatılan kavram ya da düşünceyi daha dikkat çekici bir şekilde anlatmak amacı ile benzetme sanatından yararlanmaya denilir. Örnek Çok sinirli bir şekilde başka birine kızan birisi için kabaran bir nehir gibi adamın üzerine yürüdü’ denildiğinde adamı o anki sinirli görüntüsünü kabaran nehre benzetmiş olur. Bu şekilde bir cümle paragrafta kullanıldığı zaman benzetme yönteminden yararlanılmış olur. 5- PARAGRAF ANLATIM ÖZELLİKLERİ 1. Doğallık Edebi sanatlardan ve süslü cümlelerden kaçınan açık ve sade bir anlatımın kullanılmasıdır 2. Duruluk Anlaşılması zor ifadelerin kullanılmadığı özelliktir. Kısaca nasıl dalgalı olmayan bir suya baktığımızda suyun içini rahatça, zorlanmadan görebiliyorsak, yazıda da açık, anlaşılır, imge ve sembollerin çok az ya da hiç kullanılmadığı parçalar için duru ifadesi kullanılır. 3. Sürükleyicilik Okuyucunu eserle bütünleştiği, okumaktan kendini alıkoyamadığı anlatım özelliğidir. Genelde olay ifade eden parçalar için söz konusudur. Ancak böyle bir şart yoktur. Bilimsel bir eser de sürükleyici olabilir. Önemli olan okuyucunun ilgisini canlı tutabilmektir. 4. Akıcılık Parçada okunması zor ve anlaşılması zor kelime ve kelime gruplarından sakınılarak, kelimeleri rahat bir şekilde okunacak şekilde sıralayabilmektir. Ses ve ritme dikkat edilmelidir. Birbirine ses ve ritm bakımından uymayan sözcükler yan yana getirilmemelidir. 5. Yoğunluk Mecaz ve edebi sanatların çok kullanıldığı özelliktir. Anlam içinde anlam barındıran bir özelliği vardır. Az sözle çok şey ifade etme amacı vardır. Örnek “Dayımın yaşlılıktan ayakta duracak hali kalmadığı halde onun sayesinde işi bitirmiştik. Üstüne bir de dalga geçmek için Helal olsun, sen bayağı anlıyormuşsun bu işlerden.’ deyince bize döndü ve Dayısı, siz geliyorken ben gidiyordum.’ deyiverdi. Afallayıp kaldık orada. “ Yukarıdaki parçada dayının sözü hem kendisinin tecrübeli olduğunu ifade ifade ederken hem de karşıdakilerin acemi oldukları anlamını tek cümleyle birden fazla cümle ile ifade edilebilecek anlamları belirtmiştir. 6. Tutarlılık Parçada birbiri ile anlamca çelişen ifadelerin bulunmamasıdır. 7. Açıklık Anlatılmak istenen düşüncenin okuyucu tarafından rahatlıkla algılanabilmesidir. Yani her okuyucu kendine göre verilmek istenen mesajı farklı yorumlayabiliyorsa anlatım açık değildir. Yazarın verdiği mesaj herkes tarafından aynı algılanırsa anlatım açıktır. 8. Özgünlük Yazarın farklı yazarların anlatım özelliklerine benzemeyen kendine has üslubunu kazanmış olduğu anlatımına denir. 9. Özlülük Az söz ile çok düşünceyi ifade edebilmektir. 10. Kalıcılık Eserin nesiller boyunca okunması, anlattıklarının geçerliliğinin devam etmesi demektir. 11. Ulusallık Farklı uluslara ait özelliklerin barınmaması, sadece bir millete ait bilgilerin kullanılmasıdır. 12. Evrensellik Tüm dünyaya hitap eden konuların işlenmesidir. 13. Çağdaşlık Anlatılanların geçmiş yada gelecekten ziyade yaşanılan dönemi ifade etmesidir. Yaşanılan çağı anlatmasıdır. 14. İçtenlik Samimi, yapmacıksız anlatım özelliğidir. Yazar sanki düşünmeden içinden geldiği gibi yazar ya da okuyucu eseri öyle algılar.
1. Paragrafta Başlık Paragrafta anlatılanları en iyi özetleyen sözcük ya da sözcük grubudur. Şiir için de aynı durum söz konusudur. Paragrafta başlığın temel özellikleri şunlardır Paragrafın tamamını kapsar. Paragrafın konusu ve ana fikri ile bağlantılıdır. İlgi çekici ve düşündürücüdür. Paragrafta başlıkla ilgili başlıca soru kalıpları da şu şekildedir Bu şiirin başlığı aşağıdakilerden hangisi olabilir? Bu metne en uygun başlık aşağıdakilerden hangisidir? 2. Paragrafta Konu Yazarın üzerinde durduğu olay, durum ya da düşünce paragrafın konusunu oluşturur. Şiir için de aynı durum söz konusudur. Paragrafta konunun temel özellikleri şunlardır Paragrafın tamamını kapsar. Paragrafta üzerinde durulan olay, durum ya da kavramdır. “Anlatılan nedir?”, “Neden söz ediliyor?” soruları metnin konusunu verir. Paragrafta konuyla ilgili başlıca soru kalıpları da şu şekildedir Yazar paragrafta neyden bahsediyor? Yazar bu metinde ne anlatıyor? Yazar bu metinden neden yakınıyor? Bu metnin konusu aşağıdakilerden hangisidir? Bu parçada aşağıdakilerden hangisinden söz edilmektedir? 3. Paragrafta Ana Fikir Ana Düşünce Okuyucuya verilmek istenen mesajdır. Şiir için de aynı durum söz konusudur. Paragrafta ana fikrin temel özellikleri şunlardır Verilmek istenen mesajı kapsar. Metinden çıkarılması gereken derstir. “Bu metin hangi amaçla yazılmıştır?”, “Okuyucuya verilmek istenen mesaj nedir?” soruları metnin ana fikrini verir. Paragrafta ana fikirle ilgili başlıca soru kalıpları da şu şekildedir Metnin/şiirin ana fikri ana düşünce, ana duygu, tema aşağıdakilerden hangisidir? Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? Şiirin ana duygusu teması aşağıdakilerden hangisidir? Bu parçada hangi özellik vurgulanmıştır? 4. Paragrafta Soru – Cevap Parçanın hangi soruya cevap olarak verilmiş olabileceği sorulur. Paragrafta soru – cevap özellikleri şunlardır Soru ile parça arasında bir bütünlük olmalıdır. İlk cümle genellikle fikir verebilir ancak metnin bütününe mutlaka bakılmalıdır. Paragrafta soru – cevap ile ilgili başlıca soru kalıpları da şu şekildedir Bu parçada, aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı yoktur? Bu parça, aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı olabilir? Aşağıdakilerden hangisi bu soruya cevap olarak söylenmiştir? 5. Paragrafta Hikâye Unsurları Olay yazılarında aşağıdaki unsurlar çok önemlidir Olay Yaşanmış ya da yaşanabilecek durumlardır. Şahıs Kadrosu Olayları yaşayan ve olaylardan etkilenen kahramanlardır. Yer Mekân Olayın yaşandığı çevre veya mekândır. Zaman Olayın yaşandığı dönem, an mevsim ya da gündür. 6. Hikâyenin Bölümleri Serim Hikâyenin giriş bölümüdür. Bu bölümde olaylar ve kişiler kısaca tanıtılır. Düğüm Hikâyenin gelişme bölümüdür. Bu bölümde ayrıntıya girilir. Okuyucunun merakı en üst seviyede tutulur. Olaylar tam bir düğüme dönüşür ve okuyucu heyecanla düğümün çözülmesini bekler. Çözüm Hikâyenin sonuç bölümüdür. Gelişme bölümündeki olaylar bu bölümde çözülür. Hikâyede olaylar iki tür anlatıcı tarafından anlatılır 1. Birinci Kişi Ağzıyla Anlatım Yazar kendi başından geçen ya da içinde bulunduğu bir olayı anlatır. Ben ve biz ifadeleri ile bu ifadelere uygun ekler kullanılır. 2. Üçüncü Kişi Ağzıyla Anlatım Yazar, duyduğu ya da gördüğü şeyleri anlatır. O ve onlar ifadeleri ile bu ifadeler uygun ekler kullanılır. KONUYLA İLGİLİ DAHA FAZLA İÇERİK
1. Öznel Cümleler Kişinin düşüncelerini, duygularını, beğenilerini ifade eden; doğruluğu ya da yanlışlığı ispatlanamayan cümlelerdir. Örnekler Eğirdir Gölü’nü seyretmek insana huzur verir. Yazarın son kitabı içerik olarak oldukça etkileyici. Bu sevimli kedi az önce yanıma geldi. 2. Nesnel Cümleler Doğruluğu ya da yanlışlığı ispatlanabilen, kişisel görüş ifade etmeyen cümlelerdir. Örnekler Türkçe, sözel bir derstir. → Bu cümle nesnel bir cümledir. Çünkü Türkçe sözel bir derstir ve bu ispatlanabilir. Her yıl nisan ayında burada festival düzenlenir. Yaban , Yakup Kadri Karaosmanoğlu’na ait bir eserdir. 3. Abartma Cümleleri Bir şeyi olduğundan daha çok ya da daha az göstererek anlatan cümlelerdir. Örnekler Bir of çeksem karşıki dağlar yıkılır. Dünyalar kadar işim var. Dün film izlerken gülmekten öldük. 4. Örnekleme Cümleleri Anlatılmak istenen bir düşünceyi örnek vererek somutlaştırmaktır. Örnekler Ülkemizde turistlerin ilgisini çeken pek çok il vardır İstanbul, Nevşehir, Antalya… Mutfağa sanki aylardır hiçbir canlı girmemiş gibiydi kirli tabaklar, çöpler… 5. Sebep Neden – Sonuç Cümleleri Herhangi bir olayın veya durumun gerçekleşme ya da gerçekleşmeme nedeninin ortaya koyulduğu cümlelerdir. “-diğinden, -ınca; için, diye, nedeniyle, sebebiyle, ile” gibi kullanımlarla sebep anlamı sağlanabilir. Örnekler Kar yağdığı için yollar kapandı. Vaktim olmadığından sinemaya gidemedim. Çocuğunun hastalanması sebebiyle hastaneye gitti. Karnım acıktığından dolayı az önce bir şeyler yedim. 6. Amaç – Sonuç Cümleleri Herhangi bir olayın veya durumun gerçekleşme ya da gerçekleşmeme amacının ortaya koyulduğu cümlelerdir. “-mak için, -mak üzere; amacıyla, gayesiyle, maksadıyla, diye, üzere” gibi kullanımlarla amaç anlamı sağlanabilir. Örnekler Ödevlerini yapmak için kütüphaneye gitti. İlacını zamanında alsın diye onu eczaneye götürdüm. Seni görmek üzere yola çıkmış. İşe yetişmek için hızlı adımlarla ilerliyordu. Uyarı Amaç – sonuç cümlelerinin sebep – sonuç cümlelerinden farkı, amacın henüz gerçekleşmemiş ancak gerçekleşmesi planlanan, hedeflenen olmasıdır. Seni görmek için geldim. “Görme” eylemi henüz gerçekleşmemiş ancak gerçekleşmesi hedeflenmiştir. Bu yüzden amaç – sonuç cümledir. Seni gördüğüm için mutluyum. “Görme” eylemi gerçekleşmiştir. Bu yüzden sebep sonuç cümledir. 7. Koşul Şart – Sonuç Cümleleri Herhangi bir olayın veya durumun gerçekleşme ya da gerçekleşmeme şartının, başka bir olaya veya duruma bağlı olduğu cümlelerdir. “-se, -ince, -dikçe, -meden; ise, ancak, mi, ama, yalnız, üzere, yeter ki” gibi kullanımlarla koşul anlamı sağlanabilir. Örnekler Sana kitabımı veririm ama geri vermek şartıyla. İşimizi zamanında yapalım ki sıkıntı yaşamayalım. Kitap okursan başarılı olursun. Günde 3 litre su içersen sağlıklı olursun. 8. Duygu Cümleleri Hislerimizin ifade edildiği cümlelerdir. Varsayım Gerçekleşmemiş bir olayın gerçekleşmiş gibi ya da gerçekleşmiş bir olayın hiç gerçekleşmemiş gibi ifade edildiği cümlelerdir. Genellikle “diyelim ki, farz edelim, düşün ki” gibi ifadelere yer verilir. Örnekler Düşün ki sınavda tüm soruları doğru yapıyorsun. Diyelim ki uçağı kaçırdın ve görüşmeye gidemedin. Azımsama Bir şeyi miktarca az bulmak, yetersiz görmek anlamlarını ifade eden cümlelerdir. Örnekler Akşama kadar sadece iki konu bitirmiş. Bu kadarcık parayla ne alınır ki? Beklenti Cümleleri Gerçekleşmesi beklenen davranış ve işleri ifade eden cümlelerdir. Beklentiler bazen gerçekleşir bazen de gerçekleşmez. Örnekler Beklenti Cümlesi Seninle Eğirdir’e gideceğimizi umuyorum. Gerçekleşmiş Beklenti Cümlesi Seninle Eğirdir’e gideceğimizi biliyordum. Gerçekleşmemiş Beklenti Cümlesi Seninle Eğirdir’e gideceğimizi sanmıştım. Küçümseme Herhangi bir kişiye veya duruma değer vermeme, önemsememe ve onu küçük görme anlamlarını ifade eden cümlelerdir. Örnekler Bacak kadar boyunla basketçi mi olacaksın? Bütün işleri bu küçücük çocuk mu yapacak? Öneri Tavsiye Bir sorunu çözmek üzere öne sürülen görüş, düşünce ve tekliflerin ifade edildiği cümlelerdir. Örnekler Bu havalarda uzun kollu giysen iyi olur. Yukarıdaki dolaplara merdivenle çıkabilirsin. Aşamalı Durum Bir durumdan başka bir duruma geçişi ifade eden cümlelerdir. Bu geçiş, aşama aşama iyiye ya da kötüye doğru olabilir. Bu cümlelerde genellikle “günden güne, her geçen gün, git gide” gibi ifadeler kullanılır. Örnekler Diktiğimiz fidan git gide büyüdü. Elif’in boyu gittikçe uzuyor. İçerik Eserin neyi anlattığını, hangi konuyu ele aldığını ifade eden cümlelerdir. Örnekler Öğretmenlerin yaşadıklarını ele almış bir eser. Atlarla ilgili bilgiler veren güzel bir kitap olmuş. Üslup Eserde yazarın dili nasıl kullandığını ifade eden cümlelerdir. Örnekler Yazar bu kitabını yalın bir Türkçe ile yazmış . Son kitabında sürekleyici bir anlatım vardı. 9. Benzetme Cümleleri Bir varlığı ya da kavramı başka bir varlık ya da kavramın özellikleriyle anlatan cümlelerdir. Örnekler Kim bu cennet vatan uğruna olmaz ki feda? Altın gibi sarı saçları vardı. 10. Karşılaştırma Cümleleri Birden fazla varlığın, kavramın ya da durumun; benzerlik, farklılık, üstünlük gibi açılardan karşılaştırıldığı cümlelerdir. Örnekler Elif, yazı yazma konusunda daha dikkatlidir. Üstünlük Muhsin de onun kadar yakışıklıdır. Benzerlik En güzel mevsim, ilkbahardır. üstünlük 11. Cümle Oluşturma Karışık olarak verilen sözcüklerden anlamlı ve kurallı bir cümle oluşturma işidir. Örnekler büyüyen – benzer – kitapsız – çocuk – ağaca – susuz →Kitapsız büyüyen çocuk, susuz ağaca benzer. KONUYLA İLGİLİ DAHA FAZLA İÇERİK
6 sınıf türkçe paragrafta anlam konu anlatımı
